Sahityapedia
Login Create Account
Home
Search
Dashboard
Notifications
Settings
30 May 2024 · 1 min read

*साधारण दण्डक* (208) नवीन प्रस्तारित

साधारण दण्डक (208) नवीन प्रस्तारित

जिस पद के प्रत्येक पद में वर्ण संख्या 26 से अधिक हो उसे दंडक कहते हैं। दंडक अर्थात दंडकर्ता कहने का अभिप्राय यह है कि इसके प्रत्येक चरण इतने लंबे होते हैं कि इसके उच्चारण करने में मनुष्यों की सांस भर जाती है। यही एक प्रकार का दंड कहने मात्र भर का है। दंडक के दो मुख्य भेद हैं

1/- साधारण दंडक 2/- मुक्तक

अनंगशेखर—-
त्रेता दण्डक—– (27 वर्ण)
गणावली– 13 लग + ल (जरजरजरजरज)
यति — 14,13
अंकावली — 12-12-12-12-12-12-12-12-12-12-12-12-12-1

रुको नहीं कभी-कहीं बढ़े चलो सदा, विधान के प्रवाह में रहो सुजान।
अभी जिओ विशेष तोष मान के सखे, सुनाइए सुकंठ से सुगीत गान।।
नवीन प्रेरणा जगे विकास पंथ के, प्रयोग हो नये प्रधान छेड़ तान।
विवेकवान जो सुने तुम्हें यदाकदा, भरी सभा करें विशेष मान दान।।

रमे रहो लगे रहो, महान लक्ष्य को वरो, उठे हिया विधान के तरंग।
कभी न हार मान तू, नयी विधा निखार तू, रहे विशेष ही प्रधान ढंग।।
रखो नवीन भावना, तजो सभी उलाहना, उतंग शीर्ष में रह़ो मतंग।
प्रसिद्ध हो सुसिद्ध हो, अदोष ज्ञान वृद्ध हो, सुसाधना करो सदा असंग।।

सुहासिनी विलासिनी, तरंगिणी सुयामिनी, सुआसिनी नवीन छेड़ तान।
यशस्विनी तपस्विनी, कुमोदिनी मनस्विनी, सरोजिनी निशीथनी महान।।
सु स्वामिनी प्रवाहिनी, बनी सदैव भामिनी, प्रमोदिनी प्रवर्तिनी सुजान।
लुभावनी सुहावनी प्रशांतता प्रदायिनी, विहंगिनी पयस्विनी विधान।।

— डॉ रामनाथ साहू ‘ननकी’
छंदाचार्य, बिलास छंद महालय

1 Like · 21 Views
📢 Stay Updated with Sahityapedia!
Join our official announcements group on WhatsApp to receive all the major updates from Sahityapedia directly on your phone.
You may also like:
आप सभी को रक्षाबंधन के इस पावन पवित्र उत्सव का उरतल की गहराइ
आप सभी को रक्षाबंधन के इस पावन पवित्र उत्सव का उरतल की गहराइ
संजीव शुक्ल 'सचिन'
ग़ज़ल/नज़्म - मेरे महबूब के दीदार में बहार बहुत हैं
ग़ज़ल/नज़्म - मेरे महबूब के दीदार में बहार बहुत हैं
अनिल कुमार
भाईचारे का प्रतीक पर्व: लोहड़ी
भाईचारे का प्रतीक पर्व: लोहड़ी
कवि रमेशराज
अंतिम सत्य
अंतिम सत्य
विजय कुमार अग्रवाल
जय भोलेनाथ ।
जय भोलेनाथ ।
Anil Mishra Prahari
Dr Arun Kumar shastri  एक अबोध बालक 🩷😰
Dr Arun Kumar shastri एक अबोध बालक 🩷😰
DR ARUN KUMAR SHASTRI
पेटी वाला बर्फ( बाल कविता)
पेटी वाला बर्फ( बाल कविता)
Ravi Prakash
आसमाँ मेें तारे, कितने हैं प्यारे
आसमाँ मेें तारे, कितने हैं प्यारे
The_dk_poetry
जिंदगी.... कितनी ...आसान.... होती
जिंदगी.... कितनी ...आसान.... होती
Dheerja Sharma
इत्तिहाद
इत्तिहाद
Shyam Sundar Subramanian
कहू किया आइ रूसल छी ,  कोनो कि बात भ गेल की ?
कहू किया आइ रूसल छी , कोनो कि बात भ गेल की ?
DrLakshman Jha Parimal
चल मनवा चलें.....!!
चल मनवा चलें.....!!
Kanchan Khanna
वो
वो
Ajay Mishra
The most awkward situation arises when you lie between such
The most awkward situation arises when you lie between such
Sukoon
"अपनी करतूत की होली जलाई जाती है।
*प्रणय प्रभात*
हम कोई भी कार्य करें
हम कोई भी कार्य करें
Swami Ganganiya
बनारस की ढलती शाम,
बनारस की ढलती शाम,
Sahil Ahmad
!!!! सबसे न्यारा पनियारा !!!!
!!!! सबसे न्यारा पनियारा !!!!
जगदीश लववंशी
मेरे अल्फ़ाज़
मेरे अल्फ़ाज़
Dr fauzia Naseem shad
माँ तेरे आँचल तले...
माँ तेरे आँचल तले...
डॉ.सीमा अग्रवाल
तुम      चुप    रहो    तो  मैं  कुछ  बोलूँ
तुम चुप रहो तो मैं कुछ बोलूँ
भवानी सिंह धानका 'भूधर'
बुंदेली दोहा-गर्राट
बुंदेली दोहा-गर्राट
राजीव नामदेव 'राना लिधौरी'
आजकल के परिवारिक माहौल
आजकल के परिवारिक माहौल
पूर्वार्थ
आपका दु:ख किसी की
आपका दु:ख किसी की
Aarti sirsat
जब वक़्त के साथ चलना सीखो,
जब वक़्त के साथ चलना सीखो,
Nanki Patre
"नहीं देखने हैं"
Dr. Kishan tandon kranti
याद अमानत बन गयी, लफ्ज़  हुए  लाचार ।
याद अमानत बन गयी, लफ्ज़ हुए लाचार ।
sushil sarna
झील किनारे
झील किनारे
सुशील मिश्रा ' क्षितिज राज '
रंजिशें
रंजिशें
AJAY AMITABH SUMAN
जो लोग अपनी जिंदगी से संतुष्ट होते हैं वे सुकून भरी जिंदगी ज
जो लोग अपनी जिंदगी से संतुष्ट होते हैं वे सुकून भरी जिंदगी ज
अनिल कुमार गुप्ता 'अंजुम'
Loading...