Sahityapedia
Login Create Account
Home
Search
Dashboard
Notifications
Settings
22 May 2022 · 3 min read

बाबा भैरण के जनैत छी ?

बाबा भैरण के जनैत छी ?।

बिहार,झारखंड के भागलपुर, मुंगेर, खगड़िया, बांका, जमुई एवं देवघर, गोड्डा, दुमका जैसो जिलामे बाबा भैरण व दुबे बाबा के पूजा-अर्चना कैल जाएत छै । ई लोकदेवता छथि। मुदा हुनकर पूजा करय बला बेसी लोक के ई नहि बुझल छनि जे ओ के छलाह आ कतय के छलाह. कियैक पूजा कयल गेल अछि?

1810 मे एहि क्षेत्र क सर्वेक्षण करबा लेल आयल फ्रांसिस बुकानन हैमिल्टन सेहो हुनका सब क बारे मे चर्चा केलथि। तहियो ई पूजा प्रसिद्ध छल। बाबू रासबिहारी बोस सेहो हुनका बारे मे 1871 मे लिखने छथि।सभ क्षेत्रक अपन-अपन लोकदेवता छथि जिनका ओहि क्षेत्रक लोक अपन निवास स्थानक चारूकात प्रतिष्ठा करैत छथि | हुनका लोकनिक वार्षिक पूजाक लेल सेहो विधान छै। तहिना गर्भू कुमर आ लोरिक सन देवता सेहो छथि। एहिमे सँ गर्भ कुमार कए आइयो यादव जातिक लोक पूजैत छथि।

बुकनन आ बोस दुनू गोटे अपन-अपन समयक लोकसँ गप्प करैत भैरण दुबेक विषयमे लोकप्रिय कथा लिखैत छलाह। दुनूक कथा एकै रंग अछिए ! बात ई अछि जे हुमायूँ जखन दिल्ली सल्तनतक शासक छलाह। तखन मुंगेर पर खेतोरी लोकनिक शासन छलनि। राजा बिरमा एहि खेत सभक मुखिया छलाह। ओ ५२ टा छोट-छोट राज्यक राजा के महाराजाधिराज छलाह।

बिरमा दिनु-दिन संकटसँ घिरल जा रहल छल। एकर समाधान करबाक लेल ओ ज्योतिषी भैरण दुबे केँ बजा लेलक। ओहि समयक राजा लोकनिकेँ ज्योतिष शास्त्रमे बहुत आस्था छलनि। ज्योतिषी लोकनिक स्थान दरबार मे तय छल।बिरमाक व्यवहारसँ लोक जन बड्ड दुखी छल । हुनक ग्रह राशिक स्थिति सही नहि छल । हुनक पड़ोसी राजा लोकनि मोर्चा खोलि देने छलाह | एकर सेनापति आ सेनापति सभ सेहो आक्रोशित छलाह।

भैरों दुबे जखन ज्योतिषीय गणना केलथि तखन पता चलल जे व्यक्तिक के ग्रह-गोचर नीमन जकाँ नहि चलि रहल अछि। ओ राजासँ किछु नुकाएल नहि। बिरमा क्रोधित भऽ कऽ निष्कासन वा भयावह परिणामक चेतावनी देलनि। जखन भैरण घरसँ बाहर छल तँ ओकर घर उजाड़ दैल गेलै। घुरला पर देखला जे घर खंडहर भऽ गेल अछि आ देखला जे ओकर माई कानि रहल अछि। ओ बड्ड तमसा गेलाह। एकटा छूरी उठा कऽ पेटमे घुसा देलक। खूनक धार लगमे महलमे जा कऽ आगि लागा देलक । एकर कारणे राजाक ड्योढ़ी जरि कऽ राख भऽ गेल।

भैरोँक एकटा गाय छल। मृत्युसँ पहिने ओकर दूध पीनै रहै । पेट मे दू टा छुरा लागल छल। पहिलसँ खून बहैत छल आ दोसरसँ दूध बहैत छल । एहिसँ नदीक दूटा धार बनल। स्थानीय लोकक कहब छनि जे अखनो एहि दुनू धारा केँ दू रंग मे देखल जा सकैत अछि।रासबिहारी बोस लिखैत छथि जे हुनकर मृत्युसँ पहिने जतए हुनकर खाट राखल छल , ओतए चारू टांगसँ चारिटा गाछ उगैत छल । ई सब एखनो देखल जा सकैत अछि।

भैरोँक मृत्युक बाद बिरमा डरसँ दौड़ैत रहल । बैजनाथ (देवघर) सँ मन्दर धरि ओ बेहोश भऽ दौड़ैत रहलाह। एक दिन भैरण एकटा शिष्य राजू खवासक भूत तीर पर्वतक चोटी से एगो विशाल पाथर मारि कऽ राजा बिरमा के मारि देलक ! राजा बिरमा आ भैरोणक आवास मुंगेर जिलाक संग्रामपुर प्रखंडक ददरीमे छल। एहि गाम लग जाला गाम अछि। स्वघोषित कलाकार श्री नरेन्द्र पंजियारा जी एहि गामक निवासी छथि। नीचा देल गेल चित्र ददरी के बाबा भैरण स्थान के अछि, जतय एहन पिंड देखल जा सकैत अछि | ई छवि नरेन्द्र जी द्वारा उपलब्ध कराओल गेल अछि।

उपरोक्त जिलामे हजारोगो स्थानमे जतए हिनक पूजा कयल जाइत अछि, ओहि ठाम एहन पिंड अवश्य देखल जा सकैत अछि। नरेन्द्र भाई कहैत छथि जे ददरी मे हुनकर मूल पूजा स्थल पर शुरूए सँ फूसक फूस अछि, जकरा बदलबाक साहस केउन नहि करैत अछि। इतिहासकार आ 1868-71 मे बांकाक एसडीओ रहनिहार रसबिहारी बोस लिखैत छथि जे एहि घटनाक बाद भैरण दुबे केँ लोकदेवताक प्रतिष्ठा भेटि गेलन आ गाम-गाम आम जनमानस हुनकर पूजा करैत छलाह।
एहि घटनाक बाद खेतोरिसक 52 राज्य ध्वस्त भ गेल। बुकानन एहि कुलक वंशावली सेहो देने छथि। कतहु ‘दुबे बाबा’ आ कतहु ‘भैरण बाबा’क नाम पर पूजल जाइत छथि। किछु भाषाविद हिनक नाम ‘भैयहरण बाबा’ राखि देने छथि। हिनका एहि क्षेत्रमे दोसर_शिव के स्थान भेटल छन्हि। ई विषहर मानल जाएत अछि।

#उदय शंकर,बाँका जिला
लेखक इतिहासकार

Language: Maithili
Tag: लेख
416 Views
You may also like:
प्यार का रिश्ता
प्यार का रिश्ता
सुरेन्द्र शर्मा 'शिव'
साइबर ठगी हाय रे, करते रहते लोग
साइबर ठगी हाय रे, करते रहते लोग
महावीर उत्तरांचली • Mahavir Uttranchali
💐प्रेम कौतुक-336💐
💐प्रेम कौतुक-336💐
शिवाभिषेक: 'आनन्द'(अभिषेक पाराशर)
"अस्थिरं जीवितं लोके अस्थिरे धनयौवने |
Mukul Koushik
खुल के सच को अगर कहा जाए
खुल के सच को अगर कहा जाए
Dr fauzia Naseem shad
मुर्गासन,
मुर्गासन,
Satish Srijan
काले घने बादल ढक लेते हैँ आसमां कुछ पल के लिए,
काले घने बादल ढक लेते हैँ आसमां कुछ पल के लिए,
Dr. Rajiv
" मुझे सहने दो "
Aarti sirsat
गंगा
गंगा
डॉ. रजनी अग्रवाल 'वाग्देवी रत्ना'
हर मुश्किल से घिरा हुआ था, ना तुमसे कोई दूरी थी
हर मुश्किल से घिरा हुआ था, ना तुमसे कोई दूरी थी
Er.Navaneet R Shandily
ऐ सुनो
ऐ सुनो
Anand Kumar
#यदा_कदा_संवाद_मधुर, #छल_का_परिचायक।
#यदा_कदा_संवाद_मधुर, #छल_का_परिचायक।
संजीव शुक्ल 'सचिन'
अधरों को अपने
अधरों को अपने
Dr. Meenakshi Sharma
■ शुभ रंगोत्सव...
■ शुभ रंगोत्सव...
*Author प्रणय प्रभात*
केवट का भाग्य
केवट का भाग्य
रोहताश वर्मा मुसाफिर
नूतन वर्ष की नई सुबह
नूतन वर्ष की नई सुबह
Kavita Chouhan
दोहे एकादश ...
दोहे एकादश ...
डॉ.सीमा अग्रवाल
उसको उसके घर उतारूंगा मैं अकेला ही घर जाऊंगा
उसको उसके घर उतारूंगा मैं अकेला ही घर जाऊंगा
कवि दीपक बवेजा
रविवार को छुट्टी भाई (समय सारिणी)
रविवार को छुट्टी भाई (समय सारिणी)
Jatashankar Prajapati
चिड़िया रानी
चिड़िया रानी
नन्दलाल सुथार "राही"
व्यक्तिगत न्याय
व्यक्तिगत न्याय
DR ARUN KUMAR SHASTRI
तुम याद आ रहे हो।
तुम याद आ रहे हो।
Taj Mohammad
माईया पधारो घर द्वारे
माईया पधारो घर द्वारे
नंदलाल मणि त्रिपाठी पीताम्बर
*नियंत्रण जिनका जिह्वा पर, नियंत्रित कौर होता है 【मुक्तक】*
*नियंत्रण जिनका जिह्वा पर, नियंत्रित कौर होता है 【मुक्तक】*
Ravi Prakash
सदा बेड़ा होता गर्क
सदा बेड़ा होता गर्क
Umesh उमेश शुक्ल Shukla
तुम मत खुरेचना प्यार में ,पत्थरों और वृक्षों के सीने
तुम मत खुरेचना प्यार में ,पत्थरों और वृक्षों के सीने
श्याम सिंह बिष्ट
अजदहा बनके आया मोबाइल
अजदहा बनके आया मोबाइल
Anis Shah
छीना झपटी के इस युग में,अपना स्तर स्वयं निर्धारित करें और आत
छीना झपटी के इस युग में,अपना स्तर स्वयं निर्धारित करें और आत
विमला महरिया मौज
जीवन के उपन्यास के कलाकार हैं ईश्वर
जीवन के उपन्यास के कलाकार हैं ईश्वर
अनिल कुमार गुप्ता 'अंजुम'
आजावो माँ घर,लौटकर तुम
आजावो माँ घर,लौटकर तुम
gurudeenverma198
Loading...